Afazja
Afazja jest zaburzeniem mowy o charakterze nabytym wynikającym z uszkodzenia mózgu.
Ośrodek mowy mieści się w półkuli dominującej w tylnej części zakrętu czołowego dolnego w płacie czołowym, gdzie znajduje się ruchowy ośrodek mowy (Broki). Jego uszkodzenie powoduje afazję ruchową (motoryczną). Natomiast w tylnej okolicy zakrętu skroniowego górnego płata skroniowego znajduje się ośrodek czuciowy mowy (Wernickiego). Jego uszkodzenie uniemożliwia choremu rozumienie mowy. Natomiast do całkowitej afazji prowadzi całkowite uszkodzenie półkuli dominującej mózgu.
Afazja czuciowa
Afazja czuciowa jest zaburzeniem mowy, w którym chory nie rozumie języka słyszanego (mowy drugiej osoby). Sam jednak mówi dużo, spontanicznie i płynnie, tworzy neologizmy, pomija wyrazy, nieprawidłowo wymawia słowa, zastępuje słowa innymi, pokrewnymi słowami, błędnie buduje zdania. Wypowiedzi zawierają mało treści. Przy czym nie zdaje sobie sprawy z występowania zaburzenia. Czytanie i pisanie są również zaburzone.
Do afazji czuciowej dochodzi głównie w wyniku udaru niedokrwiennego, rzadziej krwotoku, padaczki, ostrego zapalenia mózgu. Ponadto mogą wystąpić objawy dodatkowe w postaci niedowidzenia prawostronnego.
Afazja ruchowa
Afazja ruchowa jest zaburzeniem mowy, w którym chory rozumie usłyszane i przeczytane przez niego słowa, ale sam nie potrafi tworzyć mowy spontanicznej. Posiada zdolność powtarzania zwrotów i wyrażeń, jego mowa jest przerywana, niewyraźna, składa się głównie z prostych samogłosek, słownictwo jest ubogie. Chory używa nieodpowiednich słów, zniekształca wyrazy, nie używa spójników, rodzajników, nie odmienia przez przypadki, nieodpowiednio intonuje wyrazy. Chory ma całkowitą świadomość występującego zaburzenia. Czytanie, pisanie i nazywanie jest zaburzone.
Najczęstszą przyczyną afazji ruchowej jest udar, rzadziej krwotok, ropnie, guzy mózgu, zapalenie mózgu. Dodatkowo mogą wystąpić objawy tj. częściowe zaburzenie ruchu i zaburzenia czucia po stronie prawej.
Afazja amnestyczna
Afazja amnestyczna jest zaburzeniem polegającym na błędnym nazywaniu przedmiotów. Powstaje w wyniku uszkodzenia płata skroniowego.