Prawidłowe odruchy fizjologiczne świadczą o niezaburzonej funkcji łuku odruchowego, czyli drogi od receptora przez rdzeń kręgowy do efektora, którym jest mięsień. Badanie przeprowadza się za pomocą młoteczka neurologicznego, którym dość silnie i energicznie uderza się w ścięgno badanego mięśnia (rzadko w kość). W rezultacie dochodzi do jego skurczu. Podczas badania ocenia się m.in. symetrię i szybkość reakcji. Poza tym zwraca się uwagę czy odruch jest wzmożony, osłabiony bądź też w ogóle nie występuje.
W badaniu neurologicznym oceniane są wymienione niżej odruchy:
Odruch z mięśnia dwugłowego ramienia polega na uderzeniu młoteczkiem w ścięgno mięśnia dwugłowego ramienia przy lekko zgiętym przedramieniu. W konsekwencji dochodzi do zgięcia kończyny w stawie łokciowym.
W odruchu z mięśnia trójgłowego bada się reakcję po uderzeniu w ścięgno mięśnia trójgłowego ramienia (podobnie jak wyżej). Prawidłowo następuje wyprostowanie kończyny w stawie łokciowym.
Odruch ramienno-promieniowy jest wynikiem uderzenia młoteczkiem w ścięgno mięśnia ramienno-promieniowego (powyżej nadgarstka). W rezultacie obserwuje się zgięcie w stawie łokciowym.
Odruch z mięśni przywodzicieli uda jest reakcją na uderzenie w kłykieć przyśrodkowy kości udowej powodując skurcz i przywiedzenie kończyny dolnej.
Odruch kolanowy (dobrze wszystkim znany) w postaci wyprostowania kończyny w stawie kolanowym jest reakcją mięśnia czworogłowego uda na uderzenie w jego ścięgno poniżej rzepki. Badanie przeprowadza się u pacjenta w pozycji siedzącej.
Odruch skokowy powstaje na skutek uderzenia w ścięgno Achillesa (mięśnia trójgłowego łydki). Za prawidłowy wynik uznaje się zgięcie podeszwowe stopy. Przy czym kończyna dolna powinna być lekko zgięta w kolanie a stopa ustawiona prostopadle.
Jeżeli w badaniu nastąpi brak jednego odruchu będzie to wskazywać na uszkodzenie pojedynczego nerwu obwodowego. Natomiast przy uogólnionym braku odruchów możemy podejrzewać polineuropatię (choroba obejmujące wiele nerwów jednocześnie), schorzenia rogów przednich rdzenia (miejsce wyjścia nerwów ruchowych z rdzenia kręgowego), miopatię.
Dorota Kozera
Literatura:
1) W. Kozubski, P.P. Liberski: "Neurologia".
2) J. Tatoń, A. Czech: "Diagnostyka internistyczna".
3) M. Mumenthaler, H. Mattle: "Neurologia".