Choroba Alzheimera jest najczęstszą postacią otępienia i należy do chorób neurodegeneracyjnych mózgu. W Polsce liczbę chorych ocenia się na ok. 350 tysięcy. Częstość występowania choroby wzrasta wraz z wiekiem i u osób pomiędzy 65 a 85 rż. podwaja się mniej więcej co pięć lat.
Przyczyna choroby Alzheimera jak dotąd nie została jeszcze do końca wyjaśniona. Wpływa bowiem na nią wiele czynników tj. wiek chorego, wykształcenie, aktywność umysłowa, choroba w najbliższej rodzinie, przebyte udary lub urazy, kontakty interpersonalne oraz podłoże genetyczne (polimorfizm genu APOE dla apolipoproteiny E). Ponadto wzrost ryzyka zachorowania występuje u osób z zespołem Downa.
Podstawą choroby Alzheimera jest gromadzenie się w mózgu nieprawidłowego peptydu A beta-amyloidu oraz białka tau. Złogi te doprowadzają do obumierania komórek mózgu (neuronów) w obrębie układu limbicznego, płata czołowego i skroniowego, a w rezultacie niedoboru acetylocholiny (spadek aktywności enzymu syntetyzującego acetylocholinę o 50-90 proc. aktywności), serotoniny i noradrenaliny. Przy czym zaburzenie funkcji poznawczych jest proporcjonalne do spadku acetylocholiny. Dochodzi również do utraty komórek piramidowych (część układu kontrolującego ruchy dowolne i postawę ciała), a wskutek tego objawów pozapiramidowych składających się na zespół parkinsonowski (spowolnienie ruchowe, wzmożone napięcie mięśniowe, drżenia, zaburzenia mimiki twarzy).