Guzy opon mózgowo-rdzeniowych, czyli oponiaki (łac. meningioma) występują głównie śródczaszkowo, rzadziej w obrębie kanału kręgowego. Są to zmiany łagodne i powstają z komórek opony pajęczej.
Oponiaki lokalizują się głównie w okolicy sierpa mózgu (wypustka opony twardej przebiegająca w płaszczyźnie pionowej), okolicy kości klinowej i siodła tureckiego. Spotykane są częściej u kobiet niż mężczyzn i po 60 rż.
Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia oponiaka są napromieniowanie, stymulacja hormonalna estrogenem i progesteronem, podłoże genetyczne oraz wirusowe.
Objawy kliniczne oponiaków zależą przede wszystkim od lokalizacji guza, są to bóle głowy, wieloletnie napady padaczkowe, zaburzenia wzrokowe, węchu, słuchu, niedowład połowiczy (zmniejszenie siły i ograniczenie zakresu ruchów po jednej stronie ciała), zaburzenia czucia, zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych (np. drętwienie twarzy), wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Przebieg może być również bezobjawowy.
Diagnostyka oparta jest na badaniach obrazowych, przede wszystkim na tomografii komputerowej (CT) i rezonansie magnetycznym (MR).