Krwotok podpajęczynówkowy
Krwotok podpajęczynówkowy powstaje w wyniku bezpośredniego wynaczynienia krwi do mózgu.
Do przyczyn krwotoku podpajęczynówkowego należą: płeć żeńska, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krzepnięcia krwi (np. hemofilia, nieprawidłowe stosowanie leków), angiopatia amyloidowa, czyli odkładanie się nierozpuszczalnego białka w naczyniach, tętniaki (najczęściej workowate), urazy, malformacje naczyniowe, kokaina, amfetamina, nowotwór pierwotny lub przerzutowy.
Za najczęstszą przyczynę krwotoku podpajęczynówkowego wymienia się tętniaki, które lokalizują się głownie w obrębie koła tętniczego Willisa lub w jego odgałęzieniach. Tętniak jest poszerzonym światłem tętnicy, powstaje w miejscach, gdzie ściana naczynia jest niepełnowartościowa i ma tendencję do powiększania się. Najczęstsza lokalizacja to przedni kręg unaczynienia.
Do objawów klinicznych krwotoku podpajęczynówkowego należą: nagły ból głowy o dużym nasileniu, sztywność karku, utrata przytomności, nudności, wymioty, ból krzyża lub kończyny dolnej, światłowstręt, zaburzenia świadomości, ogniskowe objawy neurologiczne tj. niedowład połowiczy, zaburzenia mowy.
Diagnostyka krwotoku podpajęczynówkowego
Podstawowym badaniem wykonywanym przy podejrzeniu krwotoku podpajęczynówkowego jest tomografia komputerowa (CT), szczególnie w początkowym okresie oraz rezonans magnetyczny (MR) wykonywany przede wszystkim po około tygodniu od udaru. Istotne znaczenie ma również nakłucie lędźwiowe, angiografia, angio-CT, angio-MR, przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska.
Leczenie krwotoku podpajęczynówkowego
W przypadku tętniaka leczenie ma na celu zapobieganie ponownemu krwawieniu. Wykonuje się chirurgiczne klipsowanie lub wewnątrznaczyniowe zamykanie tętniaków przy użyciu tytanowych sprężynek wprowadzanych przez mikrocewnik do tętniaka i powodujących zakrzep krwi w jego świetle z wtórnym jego zamknięciem (tętniaki workowate). Inną metodą są sprężynki pokryte hydrożelem pęczniejące w kontakcie z wodą oraz stenty samorozprężające. Stosuje się ponadto leki obniżające ciśnienie, przeciwdrgawkowe (np. fenytoina), blokery kanału wapniowego zmniejszające skurcz naczyń (np. nimodypina)
Powikłania krwotoku podpajęczynówkowego
Do powikłań krwotoku podpajęczynówkowego należą: powtórne krwawienie, którego ryzyko jest większe w ciągu doby od pęknięcia tętniaka, skurcz naczyniowy o największym nasileniu między pierwszym a drugim tygodniem, wodogłowie związane z gromadzeniem się krwi w przestrzeni podpajęczynówkowej oraz wewnątrz komór, napady padaczkowe, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, zaburzenia krążenia i obrzęk płuc pochodzenia neurogennego.
Dorota Kozera
Literatura:
1) L.P. Rowland: "Neurologia Merritta", red. H. Kwieciński, A.M. Kamińska.
2) A. Szczeklik: "Choroby wewnętrzne", Tom II.