Obrzęk mózgu

Obrzęk mózgu jest stanem, w którym na skutek gromadzenia wody i zwiększonego stężenia sodu dochodzi do wzrostu objętości tkanki mózgowej. Występuje w przebiegu urazów głowy, udaru mózgu, infekcji ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia równowagi osmotycznej osocza. Jest szczególnie niebezpieczny ze względu na ograniczoną pojemność przestrzeni wewnątrzczaszkowej.

Wyróżnia się obrzęk naczyniopochodny, cytotoksyczny i śródmiąższowy.

Obrzęk naczyniopochodny mózgu


Do obrzęku naczyniopochodnego dochodzi w rezultacie zwiększonej przepuszczalności śródbłonka naczyń np. dla białka surowicy krwi. Konsekwencją przemieszenia białek do przestrzeni pozanaczyniowej jest ruch wody i jej zatrzymanie w tkance okołonaczyniowej. Taka sytuacja występuje w przypadku stłuczenia, krwawienia, udaru czy guza mózgu.

Objawy kliniczne obrzęku mogą być niezauważalne lub występować w postaci narastającego bólu głowy, nierównych źrenic, zaburzeń gałkoruchowych, nieprawidłowych objawów ogniskowych po przeciwnej stronie do ogniska uszkodzenia, drżenia, zaburzenia świadomości.

Obrzęk mózgu naczyniopochodny jest rozpoznawany na podstawie badania obrazowego tj. rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.

Obrzęk cytotoksyczny mózgu


Obrzęk cytotoksyczny (komórkowy) jest wynikiem zmniejszenia ilości płynu zewnątrzkomórkowego w tkance mózgowej, który gromadzi się wewnątrzkomórkowo. Powstaje wskutek kwasicy ketonowej, niedokrwienia, niedotlenienia tkanki mózgowej. Dziej się tak, ponieważ w wyniku niedotlenienia w komórce kumulują się m.in. jony sodu, wodoru i mleczany, co znacznie zwiększa osmolalność płynu wewnątrzkomórkowego i pociąga za sobą ruch wody do komórki. Dotyczy to nie tylko komórek śródbłonka, ale również komórek nerwowych (neurony) i substancji białej mózgu.

Objawy, jakie mogą się pojawić to: narastający ból głowy, nierówne źrenice, zaburzenia gałkoruchowe, nieprawidłowe objawy ogniskowe po przeciwnej stronie do ogniska uszkodzenia, drżenie, drgawki, zaburzenia świadomości, śpiączka. Badania obrazowe we wczesnym okresie obrzęku są zwykle prawidłowe.

Obrzęk śródmiąższowy mózgu


Obrzęk śródmiąższowy jest następstwem wodogłowia zamkniętego i powstaje wskutek przedostawania się płynu mózgowo-rdzeniowego przez wyściółkę ściany komór do otaczającej je istoty białej. Do objawów należą: demencja i zaburzenia chodu, nierówność źrenic.

Obrzęk śródmiąższowy mózgu jest zwykle dobrze rozpoznawany na podstawie rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej.

Leczenie obrzęku mózgu


Leczenie obrzęku mózgu zależy przede wszystkim od jego przyczyny. Leczenie farmakologiczne opiera się na obniżeniu ciśnienia wewnątrzczaszkowego i polega na stosowaniu glikokortykosteroidów (deksametazon), które dodatkowo przywracają prawidłową przepuszczalność śródbłonka naczyń, mannitolu oraz furosemidu. Inne metody to hiperwentylacja, hipotermia, kraniotomia i rzadko obecnie już stosowane ze względu na szereg działań niepożądanych barbiturany.

Istotne znaczenie ma stałe monitorowanie stanu ogólnego chorego, uniesienie głowy u wezgłowia, leczenie powikłań tj. gorączka, ból, zaburzenia elektrolitowe.

Dorota Kozera

Literatura:
1) L.P. Rowland: "Neurologia Merritta", red. H. Kwieciński, A.M. Kamińska.

Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ